EMDR trajecten: "ontwikkel" jezelf van oude belemmeringen en voel je vrijer, krachtiger en gelukkiger
Waar kun je het allemaal bij inzetten?
Trauma's/diep inwerkende gebeurtenissen
Soms gebeuren er dingen in je leven die een blijvende impact lijken te hebben op de manier van voelen, zien en gewaarworden. Zo'n gebeurtenis kan eenmalig zijn. Je kunt dan denken aan:
- een brand
- een auto-ongeluk
- een overval
- het overlijden van een dierbare
Er zijn ook situaties waarin er sprake is van diep doorwerkende ervaringen die keer op keer plaatsvinden, zoals:
- (seksueel) misbruik
- emotionele verwaarlozing
- emotionele chantage
- huiselijk geweld
- pesten
- (faal-)angst
- fobie
Er zijn ook ervaringen die je in het verleden hebt meegemaakt, die maken dat je je in het heden belemmeren om zaken op te pakken:
- Gedrag van je ouders
- Teleurstelling en tegenslag
- Andere zaken die als kind of jong volwassenen een enorme impact op je hadden waardoor je blijft hangen in je verleden
Ongewenste zich herhalende manieren van denken, voelen en gedragen
Als situaties zoals hierboven beschreven staan, leiden tot emotionele stress en andere klachten zal niemand daar vreemd van op kijken. Dat ligt soms moeilijker als je een ongewenste manier van denken, voelen of gedragen hebt, waarvan je of de oorzaak niet direct weet of het je gewoonweg niet lukt om er mee op te houden. Het lijkt of je je eigen geluk aan het saboteren bent.
Gebrek aan controle en machteloosheid
Veel mensen die bij mij komen ervaren emotioneel en gedragsmatig een gebrek aan beheersing van hun eigen gedrag. Het lijkt alsof zaken hen overkomen, en ze krijgen het maar niet verandert. Je kunt je in een bepaalde situatie steeds voornemen om je anders te gedragen en het emotioneel anders te ervaren, maar je bent nog geen tel in die situatie of al je goede voornemens zijn verdwenen achter onprettige emoties en repeterend gedrag. Dat geeft een gevoel van 'dom zijn' en onmacht. Vooral als je weet waar je emoties vandaan komen, vind je dat je er ook controle over moet kunnen hebben. Soms lukt dat, soms ook niet. En als het niet lukt kun je er behoorlijk wanhopig van worden omdat 'niets' lijkt te helpen.
Hoe werkt zo'n emotionele blokkade in je hoofd?
In je hoofd zitten twee kleine orgaantjes, genaamd amygdala of amandelkernen. Deze amandelkernen scannen de hele dag door alle indrukken die je opneemt (bewust en onbewust) op emotionele lading. Via de hippocampus vindt een deel van het transport plaats naar de denkhersenen waar we ons een beeld vormen of wij bewust iets met die indruk willen en welke reactie wij daarop redelijkerwijs willen vertonen. Aangezien de hippocampus een drukke doorgangsroute is, blijft een deel van de emotionele indrukken achter in de amygdala. 's Nachts, tijdens de REM-slaap, vindt alsnog een doorvoer van die emotionele indrukken naar de geheugens plaats.
Bij een diepinwerkende gebeurtenis kan de emotionele doorvoer vanuit de amygdala naar de geheugens stagneren of slechts gedeeltelijk plaatsvinden. Dat heeft consequenties. Zo kan het zijn dat de gebeurtenis in je amygdala ligt besloten en als het ware helemaal uit je geheugen wordt geschrapt. Het kan ook zijn dat je je heel goed herinnert wat er gebeurd is en hier feitelijk, zonder emotie, je verhaal over kunt doen. Je bevindt je dan nog in een soort verdovingsfase. Hetgeen je hebt meegemaakt, was op dat moment zo overweldigend dat het lichaam je als het ware beschermd heeft voor de impact door je op dat vlak te verdoven. Het kan dan lijken alsof je de gebeurtenis verwerkt hebt, maar in feite laat de verwerking nog steeds op zich wachten.
Ook kunnen zich steeds emoties opdringen, die niet passen bij de situatie waarin je je nu bevindt. Dat is verwarrend en daardoor lijk je 'labiel en ongecontroleerd'.
Of binnen een bepaalde, ogenschijnlijk neutrale situatie, raak je helemaal uit evenwicht en komen er onevenredig, heftige emoties naar boven. Ook dat is verwarrend en veel mensen schamen zich hiervoor of doen het af met een lachertje. Het kunnen signalen zijn van een onverwerkte, diepinwerkende gebeurtenis, waarbij het transport vanuit de amygdala's nog steeds op zich laat wachten.
Waarom komen bepaalde gevoelens dan nu wel naar de oppervlakte?
Zoals al aangegeven kunnen herinneringen weggevallen zijn en emoties verdoofd zijn. Dat kan minuten tot jaren duren. En als een duveltje uit een doosje komt het dan zonder reden weer binnen het bewustzijn en vraagt daar op een onprettige manier om aandacht. Pas als je sterk en veilig genoeg bent, zal de impact van een emotionele gebeurtenis naar de oppervlakte kunnen komen. Uiteraard gebeurd dat niet in een keer, maar iedere keer wordt er een laagje 'vrijgegeven' zodat het emotioneel verwerkt kan worden.
Sommige mensen komen bij mij en zeggen: 'ik ben met dit thema al zolang bezig en iedere keer val ik weer terug.' Dat lijkt alleen maar zo. In feite komt er iedere keer een nieuwe laag vrij. Die emoties lijken wel is waar op elkaar, maar zijn dat niet. Je hebt tussentijds wel degelijk geleerd van wat je hebt verwerkt. En je bent ook weer sterker en veiliger geworden om een volgende laag aan te gaan.
Ook is het goed om te beseffen dat juist de meest beladen lagen onderop liggen. Het is dus niet zo, omdat je al verschillende keren 'pijn of ongemak' hebt opgeruimd, dat je inmiddels de klappen van de zweep kent. Nee, je bewaart de meest emotionele pijn voor het laatst, omdat je inmiddels zo sterk bent geworden dat je ook die laag onder ogen kunt zien. We noemen dit ook ontwikkelen, letterlijk je ontdoen van wikkels (oftewel) lagen.
Hoe gaat dat in zijn werk?
In de intakefase wordt duidelijk in kaart gebracht waar je last van hebt en gecheckt of traumabegeleiding de juiste vorm van behandeling is voor jouw probleem. Als het probleem behandelbaar lijkt, wordt er gezamenlijk vastgesteld welke beelden, gevoelens en/of gedachten er aan gekoppeld zijn. Vervolgens brengen we in kaart in waar in het lichaam gevoelens worden ervaren en in welke mate zij impact hebben op jouw welzijn.
Naast alle gewaarwordingen die als minder prettig ervaren worden, richten we ons ook op wat we willen bereiken; welke positief beeld, gevoel en/of gedachte zou je willen ervaren ná de behandeling.
Als we het plaatje compleet hebben, gaan we beginnen met de daadwerkelijke behandeling. Hierbij volg je mijn hand die op korte afstand voor je ogen heen en weer zwaait. We bootsen als het ware de Rapid Eye Movement (snelle oogbeweging) uit de slaap na, waardoor verwerking van de emotionele ballast plaatsvindt. Door een serie oogbewegingen (ook wel sets genoemd) komen beeld(en), gedachte(n) en gevoel(ens) in beweging en vindt de (uitgestelde) verwerking plaats.
Een EMDR-behandeling neemt ongeveer een à anderhalf uur in beslag.Hoelang gaat de begeleiding duren?
Allereerst is het zinvol om te beseffen dat de begeleiding altijd individueel wordt afgestemd. Er bestaan geen 'gemiddelde' problemen, patronen en/of trauma’s. Voor mij geldt een criterium dat er opluchting, meer keuzevrijheid en een goed gevoel overblijft na iedere behandeling.
In de praktijk zie je dat mensen zich na 1-5 behandelingen weer happy voelen. Nare gevoelens zijn verdwenen en komen ook niet meer terug!